Skośne dachy kryte gontem, drewniane ornamenty, zdobione werandy – tradycyjną architekturę podhalańską możemy rozpoznać bez trudu. Uważany za rdzennie polskie dziedzictwo, styl zakopiański został wprowadzony pod koniec XIX wieku przez Stanisława Witkiewicza – malarza, architekta i pisarza. Tworzono w nim nie tylko domy, ale również meble, porcelanę czy instrumenty muzyczne. Styl zakopiański propagowali pasjonaci Tatr, między innymi Walery Eljasz-Radzikowski.
Witkiewicz do Zakopanego przyjechał po raz pierwszy w latach 80. XIX wieku. Zauroczył się krajobrazem tatrzańskim bez granic – już wkrótce zaczął publikować eseje i artykuły traktujące o Podhalu i góralach. Jednak tym, co przykuło jego największą uwagę, było tamtejsze budownictwo. Witkiewicz widział w nim ogromny potencjał i zapragnął wykorzystać jego oryginalne rozwiązania do stworzenia narodowego stylu architektonicznego:-).
Przyjeżdżał coraz częściej i tworzył. „Na przełęczy. Wrażenia i obrazy z Tatr” to najważniejsze dzieło Witkiewicza, ukazujące jego silne zauroczenie Podhalem. Nie zwlekając dłużej z decyzją artysta postanowił przenieść się tu na stałe. Kolejne lata poświęcił na popularyzację zakopiańskiego stylu, któremu zadedykował liczne publikacje. Będąc bezkompromisowym patriotą nie chciał zgodzić się na to, by architekturę ukochanego Podhala zalały obce wpływy. By temu zapobiec, należało ugruntować własny narodowy styl, wyrosły z tradycji i korzeni miejscowej społeczności. Dlatego tak ważne stało się dla Witkiewicza, by jasno zdefiniować charakter zakopiańskiego budownictwa. W 1893 r. została ukończona słynna Willa Koliba - pierwszy dom w witkiewiczowskim stylu, wybudowany dla Zygmunta Gnatowskiego, miłośnika góralszczyzny.
Willa Koliba to duży drewniany dom ze spadzistym dachem i oknami zdobionymi słoneczkami (wąskie listwy przybijane promieniście). Obecnie mieści się tu Muzeum Stylu Zakopiańskiego, oddział Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. Ciekawe ekspozycje przybliżają nam rozwój architektury narodowej, opartej na góralskich motywach. Możemy tu również zobaczyć przedmioty użytku domowego, ozdoby i wyposażenie mieszkalne izb. Pomieszczenia zostały urządzone zgodnie z ich wyglądem pierwotnym, czyli takim jaki był za czasów pierwszego właściciela.
Muzeum Stylu Zakopiańskiego, „Willa Koliba”, otwarte od wtorku do niedzieli w godzinach 10-18. Bilet normalny: 17 zł, bilet ulgowy – 10 zł. Więcej informacji na stronie www.muzeumtatrzanskie.pl
