Skansen w Lublinie jest obowiązkowym punktem programu dla wielbicieli muzeów etnograficznych – zatem i dla nas! To jeden z największych skansenów w Polsce, o czym przekonaliśmy się na własnej skórze, nie zdążając odwiedzić jednej z jego części… ale to zawsze powód, by wrócić, i to w bardziej sprzyjających warunkach pogodowych:)
Muzeum Wsi Lubelskiej, bo tak brzmi oficjalna nazwa skansenu, położone jest w malowniczej dolinie rzeki Czechówki. Powstało w 1970 roku i zajmuje obszar 23 hektarów. Podzielone jest na sektory, które oddają różnorodność krajobrazową i etnograficzną Lubelszczyzny. Są to sektory: Wyżyna Lubelska, Roztocze, Powiśle, Podlasie, Nadbuże oraz sektor dworski i miasteczkowy. Jest co zwiedzać, a więc – w drogę.
Pierwszym obiektem przeniesionym do lubelskiego skansenu był wiatrak z Zygmuntowa, znajduje się on w sektorze Wyżyny Lubelskiej. To wiatrak typu holenderskiego, który przy dobrym wietrze mielił nawet 400 kg ziarna na godzinę. Wokół niego przycupnęły chłopskie zagrody ze zwierzętami, kuźnia, olejarnia, kapliczki. Z kolei w części roztoczańskiej (właśnie do niej nie trafiliśmy, a szkoda) najcenniejszym zabytkiem jest grekokatolicka cerkiew z Tarnoszyna – piękny drewniany budynek kryty gontem, z trzema kopułami. Na Wielkanoc zawsze dekoruje się ją regionalnymi ozdobami.
Głównym obiektem zespołu dworskiego jest osiemnastowieczny dwór z Żyrzyna. Malowniczo położony na pagórku, jest widoczny niemal z każdego zakątka skansenu. Otacza go park krajobrazowy, zespół folwarczny z czworakiem, spichlerz i sad owocowy. Pięknie tu musi być wiosną, kiedy kwitną śliwy i czereśnie. Sektor miasteczkowy odzwierciedla z kolei model prowincjonalnego miasteczka lat 30. XX wieku. Wokół brukowanego rynku rozlokowane są domy podcieniowe, a w nich – kolonialne sklepy, pracownie, warsztaty, agencja pocztowa, dentysta. Przenosiny w czasie gwarantowane. Na terenie miasteczka znajduje się również kościół z Matczyna – to najstarszy obiekt muzeum i najstarszy zachowany drewniany kościół na Lubelszczyźnie. Wybudowany za króla Sobieskiego – małe sprawdzanko z lekcji historii:)
Sektory Powiśle i Podlasie zlokalizowane są nad wodą – przepływa tędy rzeka Czechówka, nad którą przerzucony jest mostek. Są także stawy. W tej części skansenu znów przeniesiemy się na chłopską wieś – domy kryte strzechą, garnki suszące się na płocie, haftowane firanki w oknach...sielsko, anielsko. Na koniec został nam sektor nadbużański, który obecnie wciąż jest w budowie – to kolejny powód, by do lubelskiego skansenu wrócić.
Mapki muzeum oraz informacje dotyczące godzin zwiedzania dostępne są na stronie skansen.lublin.pl
(2025; wycieczka z mglistego stycznia 2022 r.)
