Przed wojną obszar Bieszczadów zamieszkiwali Bojkowie – czas napisać o nich coś więcej. Bojkowie to grupa etniczna, której przedstawiciele byli potomkami osadników rusko-wołoskich (podobnie jak sąsiedni Łemkowie i Huculi). Bojkowszczyzna rozciągała się od pasma Wysokiego Działu (zachodnia część Bieszczadów) po dolinę Bystrzycy Sołotwińskiej (już po stronie ukraińskiej). Bojkowie to największa grupa górali ruskich.
Skąd przezwisko „Bojko”? Hipotez jest kilka. Mówi się, że tak określano woły, a Bojkowie trudnili się głównie pasterstwem. Oni sami tej nazwy nie lubili, woleli mówić na siebie Hirniaki lub Werchowyńcy. Przez sąsiadów byli uważani za lud nieokrzesany i dziki, ich kultura rozwinęła się w mniejszym stopniu niż łemkowska. Nie lubili zmian i, mimo ciężkich warunków życiowych (surowy klimat, trudna do uprawy ziemia), niechętnie migrowali.
Ponieważ rolnictwo było u Bojków słabo rozwinięte, pożywienie uzupełniano darami lasu. Oprócz pasterstwa trudniono się pracą w tartakach i przy wyrębie drzew. Odzież była prosta i mniej barwna niż łemkowska czy huculska, natomiast w kulturze zachował się tradycyjny krzyżykowy haft bojkowski (jak na grafice). Bojkowie mieszkali najczęściej w dolinach rzek, a typowa chata łączyła izbę mieszkalną, stajnię i komorę. Byli wprawnymi cieślami, budowali piękne cerkwie. Najwspanialsze, po polskiej stronie Bieszczad, ostały się w Smolniku czy w Równi.
W latach 40., w wyniku wysiedleń bieszczadzkiej ludności pochodzenia rusińskiego do USRR i na zachodnie rubieże Polski, Bojkowszczyzna przestała istnieć. Zachowała się jednak na nieocenionych zdjęciach Romana Reinfussa, w pamięci potomnych, a także wśród miłośników Bieszczadów.
Zdjęcia 2 i 3 pochodzą z albumu „Karpacki Świat Bojków i Łemków” (R. Reinfuss), to prawdziwa skarbnica wiedzy i historii:-)
(2024)
