Żubr to, obok niedźwiedzia i rysia, jeden z symboli bieszczadzkiej fauny. Faktem jest jednak, że wcale niełatwo zobaczyć go na wolności – tak jak i pozostałe z wymienionych. W Bieszczadach pomysł zasiedlenia żubrów zrodził się niedługo po wojnie. Przez dekady ich tu nie było – ostatniego karpackiego żubra odłowiono w 1810 roku. Na początek przywieziono 5 okazów (wszystkie nazwano imionami zaczynającymi się na literę P:-)), potem dołączały kolejne. Pierwotnie mieszkały w zagrodzie aklimatyzacyjnej, na wolność wyszły w 1964 roku. Spodobały im się okolice Bukowego Berda, Wołosatego, Stuposian czy Otrytu.
Z biegiem czasu stado rozrastało się, stale szukając najdogodniejszych warunków leśnych. W pierwszej połowie lat 70. naliczono w Bieszczadach około 800 osobników! Niektóre wcale nie bały się ludzi i były bardzo uparte, lekceważyły nawet dźwięki klaksonów. To były też czasy licznych polowań na te potężne zwierzęta.
Żubr jest największym ssakiem w Europie, okazałe garby należą do samców. Obecnie w Polsce żyje ponad 2000 osobników i, co ciekawe, jest to prawie połowa wszystkich żubrów na świecie. Prawdziwy król słowiańskich puszcz:-). W Bieszczadach jest ich aktualnie ponad 700, najwięcej zamieszkuje tereny nadleśnictw Baligród, Cisna, Lesko, Lutowiska i Stuposiany. Ta wiedza wciąż nie daje gwarancji, że żubra spotkamy, ale nic straconego:-). Jest miejsce, gdzie zdarzy się to na sto procent – to Pokazowa Zagroda Żubrów, zlokalizowana około 3 km za Mucznem (jadąc do Stuposian).
Zagroda powstała w ramach projektu „Ochrona in situ żubra w Polsce – część południowa” i jest kontynuacją wspomnianej zagrody aklimatyzacyjnej. Mieszkające tu żubry są linii białowiesko-kaukaskiej (wcześniejsze, rodzime, zaatakowała w 2013 r. gruźlica), widać je dobrze z tarasów. Przez teren zagrody przepływa potok Czerwony, stanowiący dla zwierząt wodopój. Żubry żyją tutaj w swoim naturalnym środowisku, pośród jodeł i świerków. Niedawno urodzone żubrze cielaki zostaną wkrótce (albo już to się stało) wypuszczone na wolność, dołączając do żyjącego w paśmie Wysokiego Działu stada populacji zachodnio-bieszczadzkiej. Wstęp do zagrody jest wolny.
(2024)
